Rachunkowość zarządcza. Cele, zasady, funkcje
Rachunkowość zarządcza, inaczej określana również mianem rachunkowości menadżerskiej, jest częścią rachunkowości, która ogólnie rzecz ujmując, służy potrzebom wewnętrznym zarządzania przedsiębiorstwem.
Rachunkowość zarządcza dostarcza bowiem danych niezbędnych do podejmowania bieżących i ważnych rozwojowo decyzji , a także dostarcza informacji, które w późniejszym etapie prowadzenia działalności mają kluczowy wpływ na planowanie i podejmowanie decyzji strategicznych, taktycznych, operacyjnych oraz kontrolnych.
Takowe decyzje podejmowane są zazwyczaj w oparciu o wyspecjalizowane techniki i procedury, jak chociażby:
-
budżetowanie,
-
wzorce,
-
odpowiednio dobrane modele rachunku kosztów i przychodów,
-
analizę kosztów.
Rachunkowość zarządcza – cele
Podstawowym zadaniem rachunkowości zarządczej jest dostarczanie kierownictwu kluczowych informacji wspomagających podejmowanie optymalnych decyzji dotyczących działania jednostki przedsiębiorczej w określonych warunkach. Ma ona również charakter rachunkowości wewnętrznej, co oznacza, że jest w zindywidualizowana i nastawiona na potrzeby konkretnego przedsiębiorstwa.
Funkcje rachunkowości zarządczej
-
Funkcja planistyczna – polega ona na dostarczaniu kierownictwu informacji umożliwiających zmniejszenie ryzyka w podejmowaniu określonych decyzji. Ponadto rachunkowość zarządcza dostarcza dane, które wspomagają proces podejmowania decyzji dotyczących zarządzania jednostką oraz pomaga zbudować wzorce kosztów, a te stanowią niezaprzeczalną podstawę do oceny podjętych działań;
-
Funkcja kontrolna – wykazuje różnicę pomiędzy wielkościami planowanymi, a tymi osiągniętymi w rzeczywistości. Identyfikuje również odchylenia pod kątem miejsc ich powstawania, przyczyn i osób za nie odpowiedzialnych;
-
Funkcja organizacyjna – określa strukturę, która definiuje odpowiedzialność i specjalizację. Poza tym zakreśla granicę pomiędzy ośrodkami odpowiedzialności, wskazuje zadania i kompetencje decyzyjne kierowników ośrodków;
-
Funkcje komunikacyjna – zapewnia dobry system komunikacji poprzez odpowiednie i rzetelne metody przepływu informacji.
Zadania rachunkowości zarządczej
-
analiza sprzedaży i ocena trendów na rynku,
-
opracowanie i rozwijanie wskaźników biznesowych,
-
analiza cen,
-
ocena rentowności produktów,
-
analiza kosztów,
-
analiza kosztów i korzyści danego projektu,
-
analiza progu rentowności,
-
raportowanie dotyczące regionów, branży i segmentów rynku,
-
analiza cyklu życia,
-
analiza opłacalności klienta,
-
budżetowanie,
-
analiza zakupów i leasingu,
-
planowanie strategiczne,
-
alokacja kosztów,
-
prezentacja danych finansowych,
-
doradztwo w zakresie zarządzania strategicznego,
-
prognozowanie sprzedaży,
-
prognozowanie finansowe.
Rachunkowość zarządcza – metody
Istnieje szereg metod wykorzystywanych w rachunkowości zarządczej. Najczęściej stosuje się:
-
Rachunek kosztów działań – metoda polega na pomiarze i analizie kosztów pośrednich, czyli produkcyjnych i nieprodukcyjnych, która pozwala na dokładniejsze przypisanie ich do obiektów kosztowych. Chodzi to przede wszystkim o wyroby, usługi i kanały dystrybucji. Metoda ma na celu powiązanie zużycia zasobów z działaniami oraz działań z obiektami kosztowymi na podstawie stopnia ich wykorzystania.
-
GPK (niem. Grenzplankostenrechnung) – metoda rachunkowości oparta o koszty krańcowe i centra kosztów.
-
Lean Accounting (ang. Accounting for Lean Enterprise) – metoda ta opiera się na Lean Management, która koncentruje się na ocenie i motywacji pracowników pod kątem właściwych, zgodnych z ideą LM metod w przedsiębiorstwie.
-
RCA (Resource Consumption Accounting) – dynamiczne i kompleksowe podejście do rachunkowości, które zapewnia menadżerom wsparcie w celu podejmowania decyzji o charakterze optymalizacyjnym.
-
TA (Throughput Accounting) – jedna z najważniejszych metod rachunkowości, uwzględniająca współzależność nowoczesnych procesów produkcyjnych. Analiza przeprowadzana na potrzeby tej metody dokonywana jest z punktu widzenia klienta, konkretnego produktu czy dostawcy.
-
Cena transferowa – inaczej nazywana również ceną transakcyjną, to metoda funkcjonująca w oparciu o cenę stosowaną w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi.
